Η διαμεσολάβηση είναι μία διαδικασία παλιά όσο και οι ανθρώπινες κοινωνίες. Είναι συνυφασμένη με την ανθρώπινη φύση, με τη συνύπαρξη και με τη λειτουργία των ανθρωπίνων κοινωνιών και τα προβλήματα που ανακύπτουν σε αυτές.

Με την προσφυγή στη διαμεσολάβηση τα μέρη μιας διαφοράς μπορούν να λύσουν τη διαφορά τους εξωδικαστικά, δουλεύοντας μαζί με έναν Διαμεσολαβητή, προκειμένου να καταλήξουν σε μία συμφωνία που θα τους ευχαριστεί, αποφεύγοντας τη χρονοβόρα και πολυδάπανη διαδικασία ενώπιον των Δικαστηρίων.

Ο Διαμεσολαβητής είναι ένας ανεξάρτητος μεσολαβητής, με ειδική κατάρτιση, διαπιστευμένος από το Υπουργείο Δικαιοσύνης, ο οποίος βοηθά τα μέρη μίας διαφοράς, που οδηγούνται σε αυτόν με τη θέλησή τους, στην επίτευξη μιας αμοιβαία ικανοποιητικής συμφωνίας. Ο διαμεσολαβητής δεν εκδίδει απόφαση, δεν επιβάλλει λύση.

Όταν η διαδικασία καταλήξει σε αμοιβαία αποδεκτή συμφωνία, ο διαμεσολαβητής την αποτυπώνει εγγράφως και, αφού την υπογράψουν όλα τα μέρη, με επιμέλεια οποιουδήποτε από αυτά, το πρακτικό κατατίθεται στο πρωτοδικείο της περιοχής όπου έγινε η Διαμεσολάβηση. Έτσι, η συμφωνία αυτή μετατρέπεται άμεσα σε εκτελεστό τίτλο. Αυτό αποτελεί ένα από τα βασικότερα πλεονεκτήματα της διαμεσολάβησης σε σχέση με τους άλλους τρόπους εξωδικαστικής επίλυσης διαφορών.

Στη διαμεσολάβηση, στην οποία τα μέρη παρίστανται με τον πληρεξούσιο δικηγόρο τους, μπορούν να υπαχθούν εμπορικές, αστικές, εργατικές και οικογενειακές διαφορές, και γενικά, όλες οι ιδιωτικού δικαίου διαφορές, εφόσον τα μέρη έχουν την εξουσία να διαθέτουν το αντικείμενο της διαφοράς. Υπάρχουν πολλά απλά και καθημερινά παραδείγματα υποθέσεων που είναι προτιμότερο οι άνθρωποι να λύνουν από μόνοι τους: Διαφορές μεταξύ συνιδιοκτητών πολυκατοικίας, χρηματικές απαιτήσεις μεταξύ εμπόρων ή εταιρειών, κληρονομικά ζητήματα μεταξύ συγγενών, κλπ. Επίσης, υποθέσεις διατροφής και επικοινωνίας γονέων-τέκνων μπορούν με διαμεσολάβηση να επιλυθούν πολύ ομαλότερα και περισσότερο ουσιαστικά και ειρηνικά για χάρη των παιδιών.

Το σύστημα αυτό, που λειτουργεί με επιτυχία επί δεκαετίες στο εξωτερικό, συμβάλλει στην αποσυμφόρηση των πινακίων των δικαστηρίων, καθώς και στην ομαλότερη και ταχύτερη διευθέτηση των διαφορών, με πολύ χαμηλότερο κόστος και σε περιβάλλον νομικού πολιτισμού.