Με τα άρθρα 4 και 5 ο νόμος εισάγει γενική απαγόρευση κάθε μορφής βίας και παρενόχλησης συνδεόμενης με την εργασία
Θεσμικό Πλαίσιο
Ο νέος εργασιακός νόμος 4808/2021 (ΦΕΚ Α 101/19.06.2021) αναμόρφωσε ριζικά το θεσμικό πλαίσιο όσον αφορά τις διακρίσεις και την παραβίαση των ατομικών δικαιωμάτων στην εργασία, θεσμοθετώντας για πρώτη φορά την γενική υποχρέωση όλων ανεξαιρέτως των εργοδοτών να λάβουν μέτρα για τον περιορισμό και την αποτροπή κάθε μορφής βίας και παρενόχλησης στην εργασία. Οι εν λόγω ρυθμίσεις προστατεύουν όχι μόνο τους εργαζόμενους που συνδέονται με την επιχείρηση με σχέση εξαρτημένης εργασίας, αλλά και κάθε πρόσωπο που απασχολείται στην επιχείρηση με οποιοδήποτε συμβατικό καθεστώς, συμπεριλαμβανομένων των απασχολούμενων με σύμβαση έργου, ανεξαρτήτων υπηρεσιών, έμμισθης εντολής, των απασχολούμενων μέσω τρίτων παρόχων υπηρεσιών, καθώς και ατόμων που παρακολουθούν κατάρτιση, συμπεριλαμβανομένων των ασκούμενων και των μαθητευόμενων, εθελοντών, εργαζομένων των οποίων η σχέση εργασίας έχει λήξει, καθώς και ατόμων που αιτούνται εργασία και εργαζομένων στην άτυπη οικονομία.
Ορισμός της βίας και παρενόχλησης
Ως βία νοούνται μορφές συμπεριφοράς οι οποίες κατατείνουν σε ψυχολογική, σωματική, οικονομική ή και σεξουαλική βλάβη του προσώπου στο οποίο απευθύνονται, ενώ παρενόχληση αποτελεί κάθε μορφή συμπεριφοράς που είτε προσβάλλει την αξιοπρέπεια του θιγομένου προσώπου, είτε εισάγει κάθε είδους διακρίσεις βάσει του φύλου, της σεξουαλικότητας, των προσωπικών πεποιθήσεων και εν γένει βάσει στοιχείων που εμπίπτουν στην προσωπική και απαραβίαστη σφαίρα της ιδιωτικότητας του κάθε προσώπου. Αποτελεί παρενόχληση κάθε περιστατικό που έχει ως αποτέλεσμα την δημιουργία εκφοβιστικού, εχθρικού, εξευτελιστικού, ταπεινωτικού ή επιθετικού περιβάλλοντος στην εργασία. Αποτελούν περιστατικά βίας και παρενόχλησης όλες οι συμπεριφορές που αποσκοπούν στα ανωτέρω, όπως υποτιμητικά σχόλια, απαξίωση του έργου και της εργασίας, σεξουαλικού περιεχομένου σχόλια, απειλές, καταπίεση, στοχοποίηση, άσεμνες σωματικές επαφές, πειράγματα, χειρονομίες, με έσχατη μορφή τον βιασμό.
Υποχρεώσεις Εργοδοτών
Με τα άρθρα 4 και 5 ο νόμος εισάγει γενική απαγόρευση κάθε μορφής βίας και παρενόχλησης συνδεόμενης με την εργασία, συμπεριλαμβανομένης της βίας και παρενόχλησης λόγω φύλου καθώς και της σεξουαλικής παρενόχλησης και γενική υποχρέωση στην οποία υπάγεται κάθε εργοδότης και κάθε επιχείρηση να λαμβάνουν θετικά μέτρα για την αποτροπή και εξάλειψη της βίας και της παρενόχλησης στην εργασία, όπως εξάλλου όφειλαν και προ της δημοσίευσης του νέου νόμου, στα πλαίσια των γενικότερων υποχρεώσεων που εισήγαγε ο ν. 3850/2010 για την προαγωγή της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων κατά την εργασία. Μάλιστα, δια του άρθρου 6 του νέου νόμου τροποποιείται το άρθρο 47 του ν. 3850/2010 με την προσθήκη υποχρέωσης των εργοδοτών να ενημερώνουν για τους κινδύνους και τα μέτρα καταπολέμησης της βίας και της παρενόχλησης στην εργασία, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής παρενόχλησης.
Πολιτικές της επιχείρησης για την καταπολέμηση της βίας και παρενόχλησης
Τα άρθρα 9 και 10 του ν. 4808/2021 θεσπίζουν για κάθε επιχείρηση που απασχολεί περισσότερα των 20 ατόμων την υποχρέωση κατάρτισης πολιτικών για την καταπολέμηση της βίας και της παρενόχλησης, αλλά και για τη διαχείριση εσωτερικών καταγγελιών. Εφόσον η επιχείρηση διαθέτει κανονισμό ή συλλογική σύμβαση εργασίας, οι εν λόγω πολιτικές αποτελούν αντικείμενο των σχετικών διαβουλεύσεων και εντάσσονται αντιστοίχως στον κανονισμό ή στη συλλογική σύμβαση εργασίας. Το ελάχιστο περιεχόμενο των πολιτικών αυτών καθώς και τα σχετικά υποδείγματα δημοσιεύθηκαν πρόσφατα με την ΥΑ 82063/2021 (ΦΕΚ Β 5059/01.11.21).
Δικαιώματα Θιγομένων Προσώπων
Κάθε θιγόμενο πρόσωπο, πέραν των εντός της επιχείρησης δικαιωμάτων του, διατηρεί ακέραια τα δικαιώματα προσφυγής στις αρμόδιες αρχές, δικαστικές και διοικητικές, οι οποίες θα παραλάβουν και θα εξετάσουν κάθε καταγγελία διεξάγοντας τις σχετικές διαδικασίες με απόλυτη εχεμύθεια και σεβασμό στην αξιοπρέπεια και στα προσωπικά δεδομένα του θιγομένου προσώπου.
Τα στοιχεία των αρμοδίων αρχών, στις οποίες κάθε θιγόμενο πρόσωπο μπορεί να προσφύγει είναι:
- Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας
Τηλεφωνική γραμμή καταγγελιών ΣΕΠΕ μέσω της γραμμής εξυπηρέτησης πολιτών: 1555 - Συνήγορος του Πολίτη
Διεύθυνση: Χαλκοκονδύλη 17 Τ.Κ. 104 32, Αθήνα, - E-mail: press@synigoros.gr,
- Τηλέφωνο: (+30) 213 1306 600
- Υπηρεσία άμεσης ψυχολογικής υποστήριξης και συμβουλευτικής των γυναικών θυμάτων έμφυλης βίας
Γραμμή SOS: 15900, E-mail: sos15900@isotita.gr - Γραμμή Άμεσης Ανάγκης: 100, Τηλεφωνικώς ή με γραπτό μήνυμα (sms) το οποίο πρέπει να αναγράφει την ακριβή διεύθυνση, ονοματεπώνυμο και το είδος της ανάγκης του θιγομένου προσώπου.
Κυρώσεις – Πρόστιμα
Οι ως άνω υποχρεώσεις αποτελούν θεσμοθετημένες υποχρεώσεις κάθε εργοδότη και η μη συμμόρφωση με αυτές επισύρει διοικητικές κυρώσεις. Οι παραβάσεις προσδιορίζονται στο άρθρο 19 του ν. 4808/2021, ενώ για τα κριτήρια και την μέθοδο υπολογισμού του ύψους των σχετικών προστίμων αναμένεται η έκδοση σχετικής Υπουργικής Απόφασης.
__________
Άννα Αλεξ. Δανάλη, δικηγόρος – διαπιστευμένη διαμεσολαβήτρια